اثر کشت تأخیری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام زمستانه کلزا (Brassica napus L.) در شرایط آبیاری بهینه و تنش خشکی آخر فصل

به منظور ارزیابی اثر کشت تأخیری بر عملکرد دانه، اجزاء عملکرد و برخی خصوصیات زراعی ارقام زمستانه کلزا تحت شرایط آبیاری و تنش خشکی آخر فصل دو آزمایش جداگانه شامل آبیاری تا پایان فصل رشد و قطع آبیاری از مرحله نمو خورجین‌ها تا پایان دوره رشد با دو رقم آزادگرده‌افشان (طلایه و اکاپی) و دو هیبرید (نپتون و الویس) در سه تاریخ‌کاشت 15 مهر (تاریخ‌کاشت بهینه)، 25 مهر و 5 آبان (تاریخ کشت‌های تأخیری) بصورت آزمایش کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال‌های زراعی 95-1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس اجرا شد. تاریخ‌های‌کاشت بعنوان کرت‌های اصلی و ارقام بعنوان کرت‌های فرعی بودند. نتایج بیانگر اثر معنی‌دار آبیاری و رقم بر کلیه صفات و همچنین اثر معنی‌دار تاریخ کاشت بر تمام صفات بجز وزن هزار دانه و تعداد دانه در خورجین بود. قطع آبیاری از مرحله نمو خورجین باعث‌کاهش ارتفاع بوته، روز تا رسیدگی، عملکرد و اجزاء عملکرد دانه گردید که میزان کاهش عملکرد دانه ناشی از قطع آبیاری در مرحله نمو خورجین و تأخیر در کاشت به ترتیب 9/23 و 4/18 درصد بود. کاهش 2/17 درصدی تعداد دانه در خورجین ناشی از تنش خشکی و 2/16 درصدی تعداد خورجین در گیاه ناشی از تأخیر در کاشت از دیگر عوامل موثر در کاهش عملکرد دانه بودند. نتایج همچنین نشان داد تاثیر منفی قطع آبیاری بر عملکرد دانه و شاخص برداشت بسیار بیشتر از تأخیر در کاشت بود. رقم طلایه (دارای برتری عملکرد دانه در تمام شرایط) به عنوان اولین گزینه انتخابی در شرایط مشابه توصیه می‌شود.